Hoe kun je op basis van kennis, data en de ervaringen van ouders en professionals bereiken dat kinderen die in armoede opgroeien zich goed kunnen ontwikkelen? Met die vraag startte in het najaar van 2019 de Smart Start-pilot bij De Voedselbank in Gilze en Rijen. Het designteam bestond uit zo’n twintig betrokkenen, onder wie klanten van De Voedselbank en jongeren. Samen ontwikkelden zij met behulp van design thinking een aanpak die de autonomie van alleenstaande ouders versterkt.
Uit de data-analyse bleek onder meer dat het merendeel van de klanten bestaat uit eenoudergezinnen of eenpersoonshuishoudens. Veel Voedselbankklanten ontvangen een uitkering, vaak een bijstandsuitkering, maar er zijn ook mensen die werken. Zij hebben vaak te maken met schulden. Meer dan de helft van de volwassen klanten was 25 jaar of jonger bij de geboorte van het eerste kind. Daarnaast blijkt dat gezinnen vaak ondersteuning ontvangen op meerdere leefgebieden. Kinderen krijgen bijvoorbeeld vaker jeugdzorg, worden iets vaker verwezen naar HALT, verlaten iets vaker voortijdig school en volgen vaker speciaal onderwijs. Volwassenen ontvangen relatief vaak Wmo-ondersteuning.
Innovatie: Duo-hulp
Op basis van deze data, twaalf aanvullende interviews en een analyse van het boekje Ik ben arm (LINDA. Foundation), ontwikkelde de groep het idee voor de aanpak Duo-hulp: een maatje met ervaring wordt aanvullend op de dienstverlening aan een ouder gekoppeld. Deze maatjes kunnen verbonden zijn aan een organisatie (zoals De Voedselbank of IMW), een dienst (bijvoorbeeld bij het aanvragen van een uitkering) of aan belangrijke life events (zoals een scheiding of de geboorte van een kind).
Deze innovatie biedt niet alleen meerwaarde voor inwoners van Gilze en Rijen die in armoede leven, maar ook voor professionals. Door tijdgebrek of een rolconflict kunnen zij niet altijd bieden wat ze graag zouden willen. Een maatje kan dat wél, juist wanneer dit maatje zelf weet hoe het is om in armoede te leven. Het uiteindelijke doel is dat het maatje ouders helpt om hun zelfvertrouwen en regie terug te vinden, en daarmee hun autonomie en zelfredzaamheid vergroot.