Basisschool De Zuidwester, gelegen in de Tilburgse wijk Korvel, wordt weleens een “lastige school” in een “lastige wijk” genoemd. De Korvel kent relatief veel armoede, relatief veel mensen met een laag opleidingsniveau en relatief veel mensen met een migratieachtergrond. Voor de start van de Smart Start-pilot kampte een groot aantal leerlingen met complexe problematiek. Dit kostte de school veel tijd ten koste van het onderwijs. De pilot had als doel om problemen bij kinderen vroegtijdig te signaleren en passende hulp te bieden die ook door ouders wordt geaccepteerd.
Uit de pilot zijn twee succesvolle innovaties voortgekomen: het Team op Maat en het All-in-concept.
- Het All-in-concept bevordert samenwerking tussen school en wijkprofessionals en zorgt voor korte communicatielijnen.
- Het Team op Maat brengt meer professionals in de school, waardoor problemen eerder worden opgemerkt en verergering wordt voorkomen. Daarnaast worden leerkrachten gecoacht en ontlast, zodat zij zich beter kunnen richten op het onderwijs.
De school is sterk gemotiveerd om deze concepten verder te ontwikkelen. Centerdata onderzocht of de aanpak heeft geleid tot meer rust op school en het ontzorgen van leerkrachten. Dit gebeurde via kwalitatief en kwantitatief onderzoek: interviews met leden van het Team op Maat (2020 en 2021), leerkrachten en ouders (2021), en een oudertevredenheidsmeting. De resultaten zijn waar mogelijk aangevuld met openbare data en schoolgegevens.
Resultaten
Sinds de start van de Smart Start-pilot zijn er duidelijke positieve veranderingen zichtbaar. Zowel leerkrachten, ouders, kinderen als wijkpartners merken meer rust en structuur binnen de school. Leerkrachten beschikken over betere instrumenten om problemen objectief en vroegtijdig te signaleren en kunnen sneller schakelen met professionals. Kinderen krijgen hierdoor sneller passende hulp, vaak binnen de school zelf, wat de drempel voor ondersteuning verlaagt.
De verbeteringen hebben geleid tot minder schooluitval en zittenblijvers, geen officiële ouderklachten meer en voldoende scores op alle onderwijskundige aspecten. Ouders waarderen de inzet van leerkrachten, geven aan dat hun kinderen zich veilig voelen en dat de sfeer op school verbeterd is. Wel wordt benadrukt dat de positieve resultaten het gevolg zijn van een combinatie van factoren, en dus niet uitsluitend toe te schrijven zijn aan de Smart Start-pilot. Andere scholen tonen inmiddels interesse in deze gecombineerde aanpak.
Toekomst en aandachtspunten
Een belangrijk aandachtspunt is de duurzame borging van het Team op Maat en het All-in-concept, zowel qua personeel als financiering. Daarnaast zijn niet alle ouders goed op de hoogte van de beschikbare hulp of weten zij niet hoe zij die kunnen aanvragen. Het blijft daarom belangrijk om ouders actief te informeren en hun betrokkenheid te vergroten. Ook wordt onderzocht wat de specifieke behoeften van ouders en school zijn om hier beter op in te spelen.
Tot slot vraagt de school aandacht voor de sociaal-emotionele gevolgen van de coronaperiode bij leerlingen, waarbij het Team op Maat opnieuw een belangrijke rol kan spelen. Andere scholen kunnen leren van deze aanpak door de werkzame elementen toe te passen in hun eigen context. Door specialistische expertise laagdrempelig in de school te brengen, kunnen problemen eerder worden herkend en sneller worden aangepakt, waardoor zwaardere hulpverleningstrajecten voorkomen kunnen worden.