Sinds 2024 werkt Centerdata samen met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) aan twee monitors. De monitor Pandemische Paraatheid & Gedrag laat zien hoe Nederlanders omgaan met situaties die invloed hebben op de verspreiding van infectieziekten zoals corona, de SocioVax gedragsmonitor brengt in kaart welke factoren invloed hebben op deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Beide worden elk jaar twee keer uitgezet in het LISS panel.

Pandemische Paraatheid & Gedrag

Het najaar is begonnen en het aantal mensen met corona loopt weer op (zie de weekcijfers van het RIVM). Met de vorige pandemie nog vers in het geheugen wordt met de monitor Pandemische Paraatheid & Gedrag onderzocht hoe Nederlanders omgaan met situaties die invloed hebben op de verspreiding van infectieziekten (zoals corona) en welke factoren gedrag en gezondheid tijdens een pandemie beïnvloeden.

Uit de eerste twee metingen blijkt volgens het RIVM onder andere dat drie op de tien deelnemers zich voorbereid voelt als er volgende maand opnieuw een lockdown zou komen. Evenveel mensen denken dat de overheid daar voldoende op is voorbereid.

Wat betreft hygiëne en ziektegedrag blijkt dat zes op de tien deelnemers hoesten en niezen in hun elleboog. Minder dan de helft wast de handen bij thuiskomst of na hoesten, niezen of het snuiten van de neus en minder dan twee op de tien deelnemers blijven thuis als ze ziek zijn.

Een ander aandachtspunt is dat twee op de tien deelnemers weinig sociale steun ervaart. Dit maakt het moeilijker om een beroep te doen op informele zorg (zoals mantelzorg), wat van invloed kan zijn op gezondheidsuitkomsten.

SocioVax Gedragsmonitor

De meeste kinderen in Nederland nemen deel aan het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), maar de afgelopen jaren is de vaccinatiegraad in Nederland gedaald. Het RIVM wil beter begrijpen welke factoren invloed hebben op deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Daarom is de SocioVax-monitor ontwikkeld: een vragenlijst die twee keer per jaar wordt ingevuld door ouders met kinderen tot 14 jaar en door jongvolwassenen.

Met deze gegevens krijgt het RIVM inzicht in waarom mensen wel of niet deelnemen aan het RVP, en hoe dit verandert over de tijd. Deze kennis helpt bij het ontwikkelen van beleid, communicatie en ondersteuning zodat mensen goed geïnformeerde keuzes kunnen maken over vaccinatie.

Uit de eerste meting blijkt volgens het RIVM dat deelname aan het RVP verschilt tussen groepen. Ouders uit groepen met een lagere vaccinatiedeelname vinden vaccineren minder belangrijk, maken zich vaker zorgen over de veiligheid van vaccins en/of hebben minder vertrouwen in de overheid en de gezondheidszorg.

Meer informatie

Meer resultaten van de monitors zijn te vinden in de kennisnotities van het RIVM:

De dataset van de eerste ronde van Pandemische Paraatheid & Gedrag is beschikbaar via het LISS Data Archive. In de toekomst komen de datasets van de vervolgonderzoeken ook online in het LISS Data Archive.