Hoe kiezen consumenten hun zorgverzekering? Wat vinden ze belangrijk en waar willen ze voor betalen? Om die vragen te antwoorden, liet het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een onderzoek uitvoeren door Centerdata. Consumenten bleken alle onderzochte verzekeringskenmerken belangrijk te vinden. Verrassend genoeg waren ze vaak zelfs bereid voor bepaalde kenmerken méér te betalen dan realistisch is. Dat roept nieuwe vragen op over de keuzes die consumenten maken bij het kiezen van een zorgverzekering.
Het aanbod van basisverzekeringen bestaat uit verzekeringen die vaak veel op elkaar lijken. Zo heeft de ene verzekeraar bijvoorbeeld nét wat meer contracten afgesloten met ziekenhuizen en vergoedt de andere verzekeraar nét wat meer van de behandeling van een niet-gecontracteerde zorgverlener, maar verschillen ze verder weinig van elkaar. In veel gevallen zijn de verschillen zelfs nog kleiner. Er bleken zeven clusters te zijn van verzekeringen die hetzelfde zijn als je kijkt naar contracteergraad en vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg. Toch zijn sommige duurder dan andere. Dat kan te maken hebben met niet-inhoudelijke verschillen in bijvoorbeeld de geboden service of bekendheid van de verzekeraar.
Online vragenlijst
Dat de verschillen in het verzekeringsaanbod zo klein zijn, roept belangrijke vragen op: is het aanbod onnodig groot en onoverzichtelijk? Of vinden consumenten de kleine verschillen die bestaan tussen verzekeringen tóch relevant en zijn ze bereid meer premie te betalen voor basisverzekeringen die op bepaalde punten net iets meer bieden?
Om dit te onderzoeken, zetten we een online vragenlijst uit onder ruim 1700 verzekerden uit het LISS-panel. De vragenlijst bevatte twee keuze-experimenten, waarin respondenten meerdere keuzes maakten tussen (fictieve) verzekeringen met verschillende kenmerken. Deze experimenten lieten zien dat de contracteergraad van ziekenhuizen en overige zorgverleners, het vergoedingspercentage voor niet-gecontracteerde zorg en de kwaliteit van zorg allemaal bijdragen aan de keuze voor een basisverzekering. Ook niet-inhoudelijke kenmerken, zoals naamsbekendheid van de verzekeraar, de geboden service en of het een internetpolis betreft, zijn belangrijk voor deze keuze. Hoewel er duidelijk verschillen zijn tussen verzekerden, zijn ze over het algemeen bereid extra premie te betalen voor een hoger niveau van elk van de kenmerken.
Kleine verschillen
Deze resultaten suggereren dat de kleine verschillen die er bestaan tussen verzekeringen in het huidige aanbod belangrijk genoeg zijn voor verzekerden en dat zij bereid zijn meer te betalen voor basisverzekeringen die net wat meer bieden.
Weloverwogen keuze?
Een nieuwe vraag dient zich echter aan wanneer we verder op de resultaten inzoomen: maken verzekerden wel een weloverwogen keuze? In het onderzoek bleken verzekerden bereid relatief veel extra premie te betalen voor kenmerken die in de praktijk maar weinig verschil maken. Zo wilden sommigen veel extra premie betalen om géén internetpolis af te sluiten, terwijl ook een internetpolis je niet verplicht om alleen via online kanalen contact op te nemen met de verzekeraar. Ook werden dezelfde verschillen belangrijker gevonden naarmate er minder andere verschillen waren. Ten slotte wilden verzekerden vooral bij een hoge contracteergraad veel extra betalen voor een hogere vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg, terwijl de kans dat je bij een niet-gecontracteerde zorgverlener in behandeling komt is dan juist kleiner is.
Irrationele keuzes
Verzekerden lijken in sommige gevallen dus irrationele keuzes te maken. Eén mogelijke verklaring daarvoor is dat de manier waarop het aanbod gepresenteerd wordt ervoor zorgt dat kleine verschillen belangrijker gaan lijken dan ze zijn. De volgende vraag is dus: vinden verzekerden de verschillen die er tussen polissen bestaan écht belangrijk of denken zij dat deze belangrijk zijn door de manier waarop ze gepresenteerd worden? Dat is een vraag die alleen met verder onderzoek beantwoord kan worden.