Door gebruik van big data kunnen verzekeraars risicoprofielen steeds beter inschatten. Dit maakt het mogelijk om verzekeringspremies nog sterker afhankelijk te maken van iemands risico. Consumenten met hoge risico’s (zoals een grotere kans op ziekte) zouden dan steeds hogere premies moeten betalen. Hierdoor kunnen zij zich mogelijk niet meer tegen redelijke bedragen verzekeren.

Om premies voor iedereen betaalbaar te houden kunnen consumenten met lagere risicoprofielen gevraagd worden om solidair te zijn en dus vrijwillig mee te betalen voor consumenten met hoge risicoprofielen.

In opdracht van het Verbond van Verzekeraars hebben wij getoetst of Nederlandse consumenten inderdaad bereid zijn om – uit solidariteit – een hogere premie te betalen én wat deze bereidheid beïnvloedt.

Onderzoeksaanpak

We voerden een gecontroleerd online experiment uit onder 1.500 leden van het LISS panel (representatieve steekproef). Deelnemers kregen een nagebootste vergelijkssite te zien en maakten keuzes tussen een reguliere verzekering en een iets duurdere, meer solidaire optie.

De wijze waarop de ‘solidaire optie’ werd weergegeven verschilde tussen de deelnemers op basis van:

  1. Het premieverschil: 5 of 15 procent opslag ten opzichte van de reguliere optie;
  2. Het type verzekering: overlijdensrisicoverzekering of autoverzekering; en
  3. De gedragstechniek: geen techniek (controlegroep), het opwekken van empathie, de weergave van een sociale norm, of het benadrukken van het eigen voordeel. 

Een deel van de keuzes had echte financiële consequenties: wanneer een deelnemer koos voor een solidaire optie, ging een deel van de vergoeding die zij zouden ontvangen voor deelname aan het experiment daadwerkelijk naar een risicogroep.

Voorbeeldkeuze van een deelnemer. De ‘Iedereen Verzekerd’ verzekering betreft de solidaire optie

Resultaten

Een aanzienlijk deel van de consumenten lijkt bereid om meer te betalen voor de solidaire optie; gemiddeld koos meer dan de helft van de deelnemers hiervoor. Dit was met name het geval bij kleinere premieverschillen en wanneer het gaat om een overlijdensrisicoverzekering (versus de autoverzekering). De gedragstechnieken waren slechts beperkt effectief in het nog verder stimuleren van solidaire keuzes.

Keuzes in het online experiment (zonder gedragstechnieken). Deelnemers maakten twee keer een keuze: één keer hypothetisch (“Welke optie zou u kiezen?”) en één keer met financiële consequenties.

Het geven van de mogelijkheid om te kiezen voor een solidaire optie zou dus een oplossing kunnen bieden voor een situatie waarin consumenten met hoge risicoprofielen zeer hoge premies moeten betalen.

Veldexperiment

Op basis van de resultaten is een veldexperiment uitgevoerd bij Independer, waarbij bezoekers van de vergelijkingssite daadwerkelijk een solidaire optie kregen aangeboden.