Nederlandse scholen in het primair onderwijs kampen al langere tijd met een lerarentekort. Een bonus voor leraren die meer uren gaan werken kan mogelijk helpen om het lerarentekort terug te dringen. Centerdata evalueerde in opdracht van het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap de ervaring van een kopgroep van schoolbesturen. In deze pilot ontwikkelden besturen een keuzemenu. Deze evaluatie biedt schoolbesturen handvatten voor de (verdere) vormgeving van hun aanpak op meer uren werken.

Het keuzemenu

In januari 2023 is de kopgroep van schoolbesturen met de pilot gestart om maatregelen, waaronder een financiële bonusvariant, te ontwikkelen om leraren in het primair onderwijs te stimuleren meer uren te gaan werken. Met dit ‘keuzemenu’ kan iedere leraar een bewuste afweging maken om wel of niet meer te gaan werken en wordt er rekening gehouden met de persoonlijke situatie. Wanneer het gaat over een extra derde of vierde dag werken dan is dat een meerurenbonus, wanneer het gaat om een extra vijfde dag werken dan is dat een voltijdsbonus. Ten tijde van het project zagen besturen extra verlof of een flexibel rooster als een ander soort maatregel dan een bonus.

In de periode januari-augustus 2023 evalueerde Centerdata de ervaringen van deze kopgroep bij het vormgeven van het keuzemenu en welke lessen hieruit getrokken kunnen worden. De evaluatie bestond uit: het uitvoeren van twee focusgroepen met schoolbesturen, (groeps)interviews met acht leraren en een online vragenlijst onder besturen.

Belangrijkste bevindingen

  • De besturen zagen een meerurenbonus in financiële zin als één van de onderdelen van een breder maatregelenpakket.
  • Schoolbesturen vinden het belangrijker om flexibiliteit te bieden, in bijvoorbeeld werktijden.
  • Enkele schoolbesturen willen gaan werken met beschikbaarheidsdiensten. Een ander bestuur overweegt een mobiliteitsbonus.
  • Een van de schoolbesturen is voornemens om met een financiële meerurenbonus te werken.

Kortom, de besturen vinden het fijn om met een keuzemenu te werken, dat is belangrijk om mee te nemen naar een volgende kopgroep. Verschillende besturen zijn al gestart met het implementeren van het maatregelenpakket of starten hier op korte termijn mee. De uitdaging bij de implementatie zit in deze implementatiefase vooral in het creëren van betrokkenheid van directeuren en/of HR.

Verwachte effecten

Vijf schoolbesturen verwachten een effect van het keuzemenu. Ze merken nu al dat directeuren anders de jaarvormingsgesprekken in gaan en anders kijken naar wat wél kan qua urenuitbreiding. Deelname aan de kopgroep heeft ervoor gezorgd dat men binnen de organisatie echt aan het denken gezet is en allerlei opties verkend heeft. Bij enkele besturen zijn er al daadwerkelijk leraren die hun contract uit willen breiden.

Meer lezen?

Het volledige onderzoeksrapport is hier te vinden.