Onderzoeksrapport over een jaar Wet open overheid
Journalisten zijn niet tevreden over de afhandeling van Woo-verzoeken. Deze duurt vaak lang, levert soms weinig op en de communicatie kan volgens hen beter. Dit blijkt uit onderzoek waaraan 256 journalisten deelnamen. Het onderzoek laat zien dat veel winst te behalen valt wanneer nauwer wordt samengewerkt tussen Woo-behandelaars en journalisten. Vertrouwen en tijdig en open overleg zijn daarbij basisvoorwaarden.
Belangrijkste bevindingen
- Actieve openbaarmaking is nog niet verbeterd volgens journalisten.
- Een ruime meerderheid van de journalisten (84%) vindt dat de Woo toegevoegde waarde heeft naast andere informatiebronnen, maar slechts 7% heeft vertrouwen in een goede afhandeling van hun informatieverzoeken.
- Onderzoeken hoe besluitvorming achter de schermen tot stand is gekomen, is de voornaamste reden van een informatieverzoek.
- Journalisten zijn niet tevreden over de medewerking van de overheid bij de afhandeling van het verzoek.
- Journalisten vermoeden bewuste, politiek gemotiveerde vertragingen wanneer de wettelijke termijn om een verzoek af te handelen niet wordt gehaald zonder overleg en vervolgafspraken.
- Journalisten denken dat de overheid uitzonderingsgronden niet altijd terecht toepast.
- Journalisten zien vooral verbetermogelijkheden in een nauwe samenwerking met Woo-behandelaars bij de overheid.
Vertrouwen en open overleg
Op basis van het onderzoek concludeert het Adviescollege dat veel winst valt te halen uit een nauwere samenwerking die is gebaseerd op vertrouwen en praktische afspraken tussen behandelaars van Woo-verzoeken en journalisten.
Het Adviescollege doet op dit punt alvast vijf concrete aanbevelingen voor overheidsorganisaties:
- Voer tijdig en open overleg met de journalist.
- Geef Woo-behandelaars mandaat en vertrouwen om afspraken te maken met verzoekers.
- Zorg voor ondersteuning door informatie- en dataspecialisten.
- Volg een transparante werkwijze voor de behandeling van Woo-verzoeken.
- Organiseer de dialoog ook los van Woo-verzoeken.
Het Adviescollege zal de onderzoeksresultaten verder benutten voor toekomstige adviezen, waaronder een uitgebreider advies ‘over openbaarmaking op verzoek’ dat volgend jaar verschijnt.
Aanleiding
Het onderzoek voerden wij uit in opdracht van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) en in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) . Onderdeel van het onderzoek was een dialoogtafel met journalisten en Woo-behandelaars. Daaruit is gebleken dat ook ambtenaren behoefte hebben aan beter contact én een beter resultaat.