Hoewel veel mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering nog deels kunnen werken, doen ze dat vaak niet. TU Delft, Regioplan en Centerdata onderzochten daarom voor UWV wat uitkeringsgerechtigden tegenhoudt en hoe gezorgd kan worden voor betere re-integratie. In het onlangs gepubliceerde rapport beschrijven de onderzoekers re-integratie als een cyclisch proces, waarin mensen in verschillende fases kunnen vastlopen. Professionals kunnen helpen door te achterhalen in welke fase iemand vastloopt en daar op de juiste manier op te reageren. Een door de onderzoekers ontwikkelde kaartenset kan daarbij helpen.
Onderzoekers van TU Delft, Regioplan en Centerdata voerden dit onderzoek uit in opdracht van UWV. Op basis van literatuuronderzoek, interviews met uitkeringsgerechtigden en geobserveerde gesprekken tussen uitkeringsgerechtigden en hun professionals schetsten ze een beeld van het gedrag van uitkeringsgerechtigden bij re-integratie.
Hoe kunnen mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering een nieuw evenwicht vinden?
Het gedrag van een uitkeringsgerechtigde hangt af van een heleboel factoren en volgt vaak een cyclus. Eerst is er evenwicht. Dat kan verstoord worden, waarna er heroriëntatie moet plaatsvinden. Dat leidt tot groei naar een nieuw evenwicht. Wanneer een professional van bijvoorbeeld het UWV een gesprek voert met een uitkeringsgerechtigde, is het dan ook van belang dat de professional probeert te verhelderen waar in de cyclus iemand mogelijk vastgelopen is. Dat zegt namelijk ook iets over hoe diegene het best geholpen kan worden.
Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat mensen ‘verdwalen’ bij heroriëntatie doordat ze niet weten welk werk ze zouden kunnen doen en er geen vertrouwen in hebben dat werkgevers hen in dienst zouden willen nemen. Het is dan vooral van belang dat professionals uitkeringsgerechtigden laten zien waar er mogelijkheden zijn om weer deel te nemen aan de maatschappij.
Een kaartenset als interventie
Het is niet altijd makkelijk voor professionals en mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering om in een gesprek de vinger op de zere plek te leggen en dan ook tot de beste oplossing te komen. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de uitkeringsgerechtigde tijdens een gesprek te veel stress ervaart om goed te reflecteren op de situatie. Ook kan het gebeuren dat de professional te snel oplossingen aandraagt. Het is van belang dat uitkeringsgerechtigden de kans krijgen om hun verhaal te doen. Zo kan het probleem goed in kaart gebracht worden.
Om hen daarbij te helpen ontwikkelden we een kaartenset die professionals voorafgaand aan het gesprek aan uitkeringsgerechtigden kunnen sturen. De uitkeringsgerechtigden kunnen deze dan al gebruiken om te reflecteren op hun situatie. Uit een kleine pilot blijkt dat dit zorgt voor betere gesprekken waarin knelpunten vaak eerder op tafel komen. De hoop is dat professionals uitkeringsgerechtigden zo uiteindelijk beter kunnen helpen op hun weg naar passend werk en daarmee een nieuw evenwicht.
Meer weten? Bekijk dan het volledige rapport of lees verder over ons onderzoek op het gebied van inkomen en sociale zekerheid.