In 2022 trok Nederland naar stemlokalen voor de gemeenteraadsverkiezingen. De opkomst was historisch laag: slechts 51% van de kiesgerechtigden bracht een stem uit. In een poging die lage opkomst te verklaren, voerden we het Lokaal Kiezersonderzoek uit. In het recent verschenen rapport is te lezen dat voor niet-stemmers veelal dezelfde redenen golden om niet te gaan als in 2018. Deze redenen hebben meer te maken met politieke desinteresse in het algemeen dan met factoren specifiek voor de gemeentepolitiek.
Voor het Lokaal Kiezersonderzoek 2022 werd leden van het LISS panel uit heel Nederland een vragenlijst voorgelegd. Hierin werd gevraagd naar hun redenen om wel of niet te gaan stemmen en hun betrokkenheid bij de lokale politiek. In 2016 en 2018 voerden we vergelijkbare onderzoeken uit.
Verbondenheid met de eigen gemeente
Hoewel veel taken en verantwoordelijkheden zijn overgedragen van het rijk naar lokale overheden, voelt men zich over het algemeen meer betrokken bij de landelijke dan bij de gemeentepolitiek. Toch wil dat niet zeggen dat mensen hun gemeente onbelangrijk vinden. Twee derde van de ondervraagden zegt zich verbonden te voelen met hun gemeente en maar liefst 80% probeert op de hoogte te blijven van het lokale nieuws.
Politieke activiteiten
In de vragenlijst werd ook gevraagd hoe mensen zich mengen in de gemeentepolitiek. Van de voorgelegde politieke activiteiten heeft men het vaakst contact opgenomen met een ambtenaar van de gemeente (9%) of lokale politicus (7%), een petitie getekend (8%) of contact gehad met andere inwoners of organisaties over een bepaalde kwestie (7%). Ten opzichte van voorgaande jaren zijn hierin geen drastische verschillen te zien.
Zeggenschap in de lokale politiek
Veel mensen zijn voorstander van meer politieke (mede)zeggenschap op lokaal niveau. Bijna de helft van de ondervraagden is voor een burgerforum, 44% staat positief tegenover een gekozen burgemeester en 41% geeft aan een lokaal referendum een goed idee te vinden.
Toch klinken er ook andere geluiden. Zo twijfelen veel mensen aan het vermogen van burgers om de juiste politieke beslissingen te nemen. Ruim de helft vindt dat de gemeenteraad uiteindelijk de beslissingen moet nemen.
Meer weten?
Lees dan het volledige rapport of download de verzamelde data via het LISS Data Archive.